HAMİLELİK VE DİŞLER
Hamilelik
Hamile olmayı düşünen veya hamile olan her kadın mutlaka bir diş hekimi kontrolünden geçmeli, ağız sağlığı için neler yapması veya yapmaması gerektiğini öğrenmeli ve gereken tedavilerini yaptırmalıdır. Bu hem annenin hem çocuğunun sağlığı için çok önemlidir.
Hamilelik kabaca üç dönemde incelenir:
- İlk üç aylık dönem: Bu dönem bebeğin çok hassas olduğu bir dönemdir. Gereksiz müdahaleler düşüğe sebep olabilir. Fakat ağrıya sebep olmuş veya müdahale edilmediği taktirde daha çok zarara neden olabilecek durumdaki dişlerin çekim, kanal tedavisi gibi acil olarak tedavi edilmesi gereken durumlarında, çekinmeden diş hekimine gidilmelidir. Diş hekimi, bebeğe zarar vermeyen ilaçlarla tedaviyi sağlayacaktır.
- İkinci üç aylık dönem: Bu dönem, hamilelik sonuna kadar ertelenmesi uygun olmayan diş çekimi, dolgular, kanal tedavileri vb. pek çok tedavinin yapılması için en uygun olan dönemdir.
- Üçüncü üç aylık dönem: Bu dönemde bebek anne karnında oldukça büyümüştür ve doğum yaklaşmıştır. Aynen ilk üç aylık dönemde olduğu gibi, acil tedaviler dışında diş hekimi müdahale etmeyecektir.
Diş hekimliğinde kullanılan röntgen makinalarında radyasyon çok düşük seviyede olmasına rağmen hamilelerde röntgen çekiminden kaçınılmalıdır.
- Eğer acil bir tedavi için kesinlikle röntgen filmi çekilmesi gerekiyorsa, anneye özel koruyucu amaçlı kurşun önlük giydirilmeli, hızlı film ya da dijital film kullanılarak çok düşük doz uygulaması yapılmalıdır.
- Hamilelik sırasında hormon seviyeleri dramatik olarak artmaktadır. Progesteron 100mg/ml seviyelerine yükselir ki bu menstürasyondaki en yüksek değerin 10 katıdır. Plasmadaki estradiol normal siklustaki değerinden 30 kat daha fazladır. Dişeti dokusunda seks hormonlarına ait reseptörler olduğu gösterilmiştir. Bu da dişetinin seks hormonları için hedef dokulardan biri olduğunu ortaya koymaktadır.
Hamilelik sırasında ekstra bir ağız-diş bakımı gerekli midir?
- Günlük ağız ve diş bakımı kesintiye uğratılmamalıdır.
- Hamilelik öncesi tam bir ağız muayenesinden geçerek optimal ağız hijyenine kavuşmalı ve bunu sürdürme alışkanlığı kazanmalıdır.
- Hamilelik sırasında oluşan hormon artışı ağız mukozasını dış etkenlere karşı, özellikle bakteri plaklarına karşı daha hassas yapar.
- Günde en az iki kez diş fırçası ve diş ipi kullanarak etkili diş bakımı yapılarak plak birikimine engel olunmalıdır.
- Ağız gargaraları ya da ılık tuzlu su ile gargara yapılmalıdır. Özellikle ılık tuzlu su diş etlerini rahatlatır ve dişeti hassasiyetini azaltır.
- Üç dört aylık periyotlarla diştaşı temizliği yaptırmak zorlaşan ağız hijyenini korumak için ideal bir yoldur.
- Kustuktan sonra hemen diş fırçalamayın
Periodontal problemler (dişeti problemleri) – Hamilelik ilişkisi
- Hamilelik ve dişeti enfeksiyonları arasındaki ilişki uzun yıllardır bilinmektedir. Son yapılan araştırmalar ,dişeti hastalıklarının hastanın sistemik durumunu etkilediği gibi fetusun da sağlığını etkileyebildiğini ve düşük, erken doğum ve düşük doğum ağırlıklı bebek riskini arttırdığını ortaya koymuştur
- Hamilelik gingivitisi (Dişetlerindeki kanamalı enfeksiyon) oldukça yaygın bir durum olup hamile kadınlarda %30 ile %100 oranında görülmektedir. Eritem, ödem, hiperplazi ve artan kanama ile karakterizedir. Mevcut durum hafif olabileceği gibi şiddetli gingival hiperplaziye , ağrı ve kanamaya neden olup, ilerleyebilir.
- Erken doğum ve düşük doğum ağırlığı ile peridontal hastalık arasındaki ilişki enfeksiyona bağlı bir ilişkidir. İndirekt olarak bakteriyel ürünlerin (endotoksinler LPS) ve anneye ait iltihabi mediatörlerin iletilmesiyle ortaya çıkmaktadır. Sürmekte olan çalışmalar peridontal hastalık ile erken doğum ağırlığı arasındaki ilişkiyi desteklemektedir.
- Anneye ait immün sistemin hamilelik sırasında baskılandığı düşünülmektedir. İmmün cevaptaki bu azalma hamilelerde dişeti enflamasyonunun daha kolay ortaya çıkmasının da bir diğer nedenidir.
- Dişeti cebi derinliğindeki artış, dişetlerinde kanama ve hiperemi doğumdan sonraki bir aya kadar devam etmektedir.
- Şiddetli ösefajial reflu mevcutsa veya tekrarlayan kusmalar söz konusu ise artan aside bağlı olarak dişlerde erozyon izlenebilir. Ağız kuruluğu hamilelerde sıklıkla görülen bir durum olup hamilelerin %44’ünde izlenir.